|
|
Als logopedist ben je curatief bezig, als
stemtherapeut ga je uit van wat er is. Ik werk met het authentieke
geluid van iemand, en plak daar geen stempel van ‚mooi‘ of ‚lelijk‘,
‚goed‘ of ‚fout‘ op. Natuurlijk zal ik de stemgebruiker
die zijn
stem verkracht leren hoe hij zijn stem goed moet gebruiken, maar ik
waak ervoor iets aan het persoonlijke geluid te veranderen.
Logopedie daarentegen gaat voorbij aan wat er al is. Logopedisten
werken over het
algemeen met een beperkt aantal
standaardtechnieken (Pahn, Coblenzer, Svend, Smith). Deze zijn erop
gericht de stem in een bepaald gebied te ontwikkelen zodat eventuele
(herhaling van) problemen voorkomen worden. Pahn bijvoorbeeld, heeft
het nasaleren uitgevonden: Met zijn methode kun je je nasaliteit
behoorlijk beďnvloeden. Middels zijn oefeningen ontdek je „waar je
moet denken“ en leer je het zangersformant aan te dikken. In mijn
ogen raken de verschillende methodes niet de essentie van wat „stem“
is.“
Alex Boon is sinds 1984 logopedist, en vanaf
1990 legt hij zich toe op het werken met de stem. In die periode zet
hij in Velp (nabij Arnhem) 'Rond
je stem‘ op: Een werkplaats voor
stem-training, stem-therapie, stem-expressie en stem-revalidatie.
Nu, in 2004, is Alex een druk-bezet en bevlogen stemtherapeut en
geeft hij, naast individuele sessies, ook groepslessen en workshops
en is hij verbonden aan de Acteerstudio te Den Haag.
„Natuurlijk kun je zingen met een
verkoudheid. Het is alleen al daarom heel belangrijk dat je meerdere
geluiden van jezelf kent, een andere manier kent
van het in
trilling brengen van de stem. Bij de meeste zang-en spraakdocenten
ligt het accent op „mooi“ zingen of spreken, oftewel: op de vorm.
Heel nuttig natuurlijk, maar zo beperkt!!Bovendien, wat wij hier
als
‚mooi‘ of ‚goed‘ beschouwen, kan in een andere cultuur heel
lelijk of gekunsteld worden gevonden. Er is een bepaalde stroming
van boventoonzangers, uit Tuva, die via een enorme druk op de strot
een heel
dichtgedrukt, schrapend geluid als basis maken, en van
daaruit prachtige,
vloeiende boventonen zingen. Wij zien dat
schrapen, dat drukken als ‚fout‘. Dáár is het juist goed, het is een
vereiste voor die specifieke boventoontechniek. Niet het vreemde of
onbekende soort geluid bepaalt
of je je stem goed of slecht
gebruikt.”
“Als je, door welk geluid ook te maken, je
stem kwijt raakt of beschadigt, kun je wel stellen dat je iets fout
doet. Maar door je lichaam goed te observeren, door goed te voelen
wat je precies doet en welk gevolg dat heeft voor je klank, kom je
er vanzelf achter wat jij moet doen. Iedere beweging, iedere
spierspanning die je maakt staat in principe in relatie tot de stem.
Als je hard duwt (alsof je moet poepen), krijg je een heel klein
geluid. Maar probeer die lichaamsspanning eens aan te wenden voor je
geluid en tegelijk je stem-apparaat open te maken i.p.v. dicht te
drukken: je kunt met die spanningen juist geweldige geluiden
produceren!”
Tijdens de les die ik bijwoonde op de
theaterschool te Den Haag zag ik hier een paar mooie voorbeelden
van: Een man die hard aan een vastzittend touw trok en daarbij hele
open klanken produceerde, een vrouw die haar hele gewicht op haar
armen liet rusten en ging zingen. Op dat moment leek
het me wat
wazig (wanneer ga je in hemelsnaam touwtrekkend zingen??), maar ik
hoorde wel wathet met de klank van die mensen deed. Thuis ben ik een
aantal van Alex’ oefeningen gaan doen, en ik snapte zijn idee:
Localiseer de spanning in je lichaam, en koppel je stem daarvan los.
Als je dit kunt, zul je nooit meer met spanning op je stemapparaat
hoeven spreken of zingen. Ideaal!
“Zangers zingen naar mijn mening teveel met
hun oren, en te weinig met hun lichaam. Terwijl juist het lichaam
waarin de stem zit, zoveel bepaalt! Iedere spier, iedere cel in het
lichaam is met een andere spier of cel verbonden. Het is zaak om je
lichaam dus goed te kennen en aan te voelen. Als je geen spanning of
pijn voelt in het stemgebied gebruik je je stem goed, dat is een
natuurlijk gegeven. Het is jammer dat zoveel mensen zo ver van die
waarheid afstaan.”
Door: Angela van Rijthoven - Vocalisten
Magazine
Meer informatie? http://www.rondjestem.com/
boek:
Pahn-methodiek, door Bert Hesselink - ISBN nummer
90.5189.944.0
Uitgeverij Lemma
boek: Coblenzer, door Monique
Frankort - ISBN nummer 90.5189.988.2
|
|
